W jaki sposób podręczniki powinny przekazywać wiedzę?
Zmiany w sposobie myślenia zachodzą bardzo powoli. Z tego powodu żadne innowacje w strukturze podręczników i ich treści nie muszą być brutalne. Mogą zostać odrzucone tak samo przez uczniów, jak i nauczycieli. Rewolucja nie sprawdza się w wykonaniu edukacji. Jednak każdy, kto ma doświadczenie z poszczególnymi materiałami, od twórców po uczniów, wie o konieczności poprawy zrozumienia funkcji informacyjnej podręczników. Widzimy to w dobrych podręcznikach Nowej Ery.
Jakie są ograniczenia poszczególnych podręczników?
Pierwszym z nich może być natłok szczegółów, których nikt nie jest w stanie ogarnąć, nawet w wąskim zakresie. Ponadto, niemożliwe jest przeniesienie całej wiedzy bezpośrednio do podręczników. Jej natłok nie poprawi wyników badań, a jedynie spowoduje “szum informacyjny”. Do tej pory daleko idąca selekcja treści stała się koniecznością. Pozostaje tylko kwestia, jakie standardy są do tej mieszanki wskazane.
Na czym polega wielofunkcyjność współczesnych podręczników?
Naturalną konsekwencją wszystkich wyżej wymienionych powodów konieczności zmiany podręczników szkolnych będzie ich wielofunkcyjność. Realizowanie tego założenia jest możliwa tylko poprzez radykalną przebudowę formy i znaczne ograniczenie funkcji wiedzy. Dobrze to założenie realizują np. Nowa Era podręczniki z www.taniaksiazka.pl, w którym obecne są zalecenia. Podczas nauki proces ten trwa jeszcze długo, dotyczy głównie konkretnego pisma i obejmuje takie oddzielenie prywatnych, mniej ważnych danych od innych. Ma tu miejsce przeniesienie szczegółowych informacji z tekstu głównego na margines strony, a także zatrzymanie szczegółów. W nowych podręcznikach umieszcza się rekomendacje (lub polecenia) na stronie graficznej, a także łamanie ważnego tekstu pytaniami dotyczącymi osobistych wskazówek i doświadczeń ucznia. Ma tu także miejsce poprzedzanie pisania wielkiego zdarzenia pytaniami o to, co należy przeczytać, a także zastępowanie obszaru tekstowego dowolną listą statystyczną, zdjęciem, wykresem lub fotografią z powodu tego odpowiedniego zestawu odnoszącego się do ćwiczeń.
Jakie są inne możliwości w edukacji?
Wszystkie te rodzaje funkcji ograniczania informacji są już obecne w podręcznikach poświęconych do używania szkolnego od przynajmniej dwudziestu lat. Większość z nich, choć w zupełnie innym znaczeniu, ma na celu stopniowe przechodzenie z dotychczasowej funkcji informacyjnej wprost do pozostałych potencjałów podręcznikowych, w głównej mierze badawczych, samokształceniowych i transformacyjnych.
